Concern faalt met intimidatieprocedure tegen Rettet den Regenwald e. V. (Red het Regenwoud)

27 feb 2023

Na meer dan 3 jaar is een rechtszaak tegen Rettet den Regenwald e. V. bij de arrondissementsrechtbank Hamburg zonder slag of stoot ten einde gekomen. De milieuactivisten waren door meerdere bedrijven aangeklaagd in verband met uitspraken in een open brief. In deze brief hadden zij de verwoesting van het regenwoud door de Indonesische concerngroep Korindo in de provincie Papua bekritiseerd.

• De strategische rechtszaak tegen publieke participatie (in het Engels: Strategic Lawsuit Against Public Participation, afgekort: SLAPP) van het palmolieconcern tegen Red het Regenwoud is volledig ongegrond verklaard.
• De rechtzaak eindigde zonder dat de eiser zelfs maar op één punt in het gelijk kon worden gesteld. Red het Regenwoud moest nóg een verklaring tot staking nóg de geëiste rechtzetting publiek maken.
• Na meer dan drie jaar heeft de eiser alle vorderingen opgegeven. Hij is akkoord gegaan met een op voorstel van de rechter gesloten schikking en heeft zich ertoe verbonden om driekwart van de gerechtskosten te betalen.

Hamburg, 21-02-2023. Na meer dan 3 jaar is een rechtszaak tegen de vereniging Rettet den Regenwald e. V. (Red het Regenwoud) bij de arrondissementsrechtbank Hamburg zonder slag of stoot ten einde gekomen. De milieuactivisten waren door meerdere bedrijven aangeklaagd in verband met uitspraken in een open brief. In deze brief hadden zij de verwoesting van het regenwoud door de Indonesische concerngroep Korindo in de provincie Papua bekritiseerd.

Formeel werden de activisten aangeklaagd door het Indonesische bedrijf Kenertec dat benadrukte onderdeel te zijn van de Korindo-groep. Dit concern heeft nooit ontkend de drijvende kracht achter de rechtszaak te zijn.

De eiser heeft tenslotte alle vorderingen opgegeven. Hij is akkoord gegaan met een op voorstel van de rechter gesloten schikking en om driekwart van de gerechtskosten te betalen.

Kenertec had geëist dat Red het Regenwoud en een partner van de US-organisatie Mighty Earth uitspraken over het gebruik van bulldozers en vuur voor het kappen van regenwoud zou herroepen en in de toekomst ervan zou afzien. De rechtbank had echter al vroeg duidelijk gemaakt dat deze aanklachten geen kans van slagen hadden. Ten slotte stuurden de rechters zelfs aan dat de rechtszaak in haar geheel moest worden verworpen en moedigden zij de schikking aan waarbij de Indonesische onderneming afzag van de vorderingen uit hoofde van de betwiste brief.

"We zijn sinds 3 jaar bezig met deze rechtszaak en hebben er veel tijd aan besteed. Het was een strijd van David tegen Goliath. Het is veelzeggend dat Korindo geen van zijn aanklachten hard heeft kunnen maken", zegt Bettina Behrend, eerste voorzitter van Red het Regenwoud. "Volgens ons was de SLAPP bedoeld om ons te intimideren en andere organisaties af te schrikken. Goed dat Korindo niet geslaagd is in deze poging."

Roger Mann, advocaat en hoogleraar persrecht aan de Duitse Universiteit Göttingen: "Het proces voldoet aan een reeks criteria voor een intimidatieprocedure. De Europese Commissie wil dit bestrijden. Hiervoor is afgelopen jaar een richtlijn voorgesteld. De rechtbank in Hamburg had er zelfs aan gedacht om getuigen uit Indonesië te verhoren. Goed dat de aangeklaagde NGOs dankzij deze schikking nu weer kunnen focussen op hun eigenlijke werk. Maar het wezenlijke probleem van dit soort rechtszaken blijft bestaan."

Mann heeft de aangeklaagde partijen vertegenwoordigd.

Kritiek aan de verwoesting van het Indonesische regenwoud

"In Indonesië staat Korindo bekend als één van de bedrijven die verantwoordelijk is voor een groot deel van de verwoesting van het regenwoud", zegt Marianne Klute, expert voor Indonesië en voorzitster van Red het Regenwoud. "Door deze aanklacht deden wij nog intensiever verslag van de verwoesting van het regenwoud in de provincie Papua. Als Korindo ons het zwijgen wilde opleggen, hebben zij het tegenovergestelde bereikt. We ondersteunen de mensen in Indonesië zodat ook zij op kunnen staan tegen Korindo en hun regenwoud kunnen verdedigen tegen dit bedrijf."

Petitie met 228.514 handtekeningen – EU-richtlijn tegen intimidatieprocedures

Na de rechtszaak was Red het Regenwoud medeorganisator van een pan-Europese beweging tegen intimidatie-rechtszaken en is een van de eerste leden van de pan-Europese alliantie tegen SLAPPs, genaamd CASE. Deze organisatie heeft in 2021 de prijs "International Bully of the Year" aan Korindo uitgereikt.

Een petitie tegen SLAPPs van Red het Regenwoud, Umweltinstitut München e. V. en Sumofus is ondertussen door 228.514 mensen ondertekend. De vicevoorzitter van de EU-Commissie Věra Jourová presenteerde in Brussel een ontwerp-richtlijn tegen SLAPPs, die rechtszaken als deze moeilijker moet maken. Ook de Duitse Bondsregering werkt aan een dergelijke wet.

Wereldwijde solidariteit met milieuactivisten

De rechtzaak tegen Red het Regenwoud leidde internationaal tot verontwaardiging. Meer dan 90 milieu- en mensenrechtenorganisaties uit Europa, Latijns-Amerika, Afrika en Azië betuigden hun solidariteit met Red het Regenwoud. In een verklaring staat: "Het is een aanval op ons allemaal wanneer activisten en organisaties worden aangeklaagd die zich inzetten voor een rechtvaardige samenleving en natuur!"

De klacht van Kenertec werd op 20 december 2019 ingediend bij de arrondissementsrechtbank Hamburg – vlak voor het verstrijken van de verjaringstermijn. Het proces begon op 22 januari 2021. De procedure is nu beëindigd door het schikkingsbesluit van de rechtbank van 21 februari 2023.