Intensieve veehouderij: dierlijke producten & soja

Zowel België met 80,8 kg, Nederland met 83,1 kg als ook Duitsland met 77,5 kg per inwoner liggen ruim boven het wereldwijd gemiddelde van 43 kg vlees per jaar. Zo is onze honger naar vlees in de afgelopen 50 jaar maar liefst meer dan verdubbeld.

En voor 1 kilo vlees is gemiddeld 5 kilo veevoer nodig! Het voer wordt verbouwd op een derde van alle landbouwgrond ter wereld – meestal in regenwoudlanden. Soja is een zeer eiwitrijk product en wordt dus bij voorkeur als krachtvoer bijgevoed aan koeien, kippen of varkens om sneller te groeien of meer melk te geven.

In Europa is Nederland de grootste importeur van soja en werelwijd de op één na grootste importeur van soja uit Brazilië – na China.

Indirect eten Nederlandse dieren een deel van de Amazone, dat is een feit”, zegt onderzoeker Carlos Antonio da Silva Junior, hoofd van een soja-onderzoeksgroep aan de Universiteit van Mato Grosso, Brazilië, in een interview met De Volkskrant.

Maar ook de productie van andere dierlijke producten zoals kaas en andere zuivelproducten belast het milieu sterk en is verantwoordelijk voor 72% van de uitstoot van broeikasgassen gerelateerd aan onze voeding.

De Europese landen halen bijna al hun soja uit Argentinië, Brazilië en Paraguay. Daar waar ooit weelderige regenwouden en uitgestrekte savannes waren zie je nu sojavelden op een oppervlakte groter dan Nederland en Duitsland samen. Om de reuze monoculturen aan te kunnen planten worden bossen gerooid en mensen verdreven. Degenen die blijven worden vaak ziek want driekwart van de in Zuid-Amerika aangeplante sojaplanten is genetisch gemanipuleerd door het landbouwconcern Monsanto. De planten worden behandeld met glyfosaat – een gif dat ervan verdacht wordt tumoren en beschadigingen aan het erfelijk materiaal te veroorzaken. Voor het milieu is glyfosaat in ieder geval erg giftig. Het vernietigt de soortenrijkdom, vergiftigt de bodem, het water (ook het drinkwater) en de lucht.

Een ander probleem zijn de veeweiden die steeds dieper in het bos worden aangelegd. Weidegronden en velden voor diervoer samen beslaan driekwart van alle landbouwgronden wereldwijd. Het effect op het klimaat is vernietigend: Methaan afkomstig uit de magen van runderen, CO₂ door het kappen en de inzet van machines, stikstofoxide die vrijkomt uit de meststof: 18% van de wereldwijde broeikasgasemissies stamt uit de veeteelt. En ook in Nederland lijdt driekwart van de kwetsbare natuur onder de te hoge hoeveelheden stikstof.

De toekomst van de regenwouden wordt mede beslist op onze borden. Met deze tips kun je mensen, natuur en klimaat helpen beschermen:

1. Vaker eens plantaardig: Steak gemaakt van seitan, spread van lupine of havermelk – allemaal lekker en goede alternatieven voor dierlijke producten die in elke supermarkt te vinden zijn. 
2. Minder is meer: Wie niet helemaal zonder vlees of andere zuivelproducten wil kan zijn consumptie verminderen en producten uit de intensieve veehouderij mijden. In Nederland vind je in alle supermarkten het Beter Leven-keurmerk maar ook het Europees biologisch keurmerk (blaadje van witte sterren op groene achtergrond). Bovendien kun je voor nóg meer duurzaamheid op het EKO-keurmerk tijdens het winkelen letten. In België vind je bijvoorbeeld het label Biogarantie. Er zijn ook al boeren die van soja als diervoer afzien en in plaats daarvan alleen regionaal geteelde planten voeren. Dit is bijvoorbeeld het geval bij Aurora Kaas die alleen in biologische winkels wordt aangeboden.
3. Soja? Ja, graag: Er wordt maar 2% van de sojateelt verwerkt tot tofuschnitzels, sojayoghurt of soortgelijke producten. Daar hoeft geen regenwoud voor worden gerooid – want de teelt kan dan op Europese velden gebeuren.
4. Stop voedselverspilling: Elk jaar belanden heel veel levensmiddelen bij het huishoudelijk afval. Bewust winkelen kan levens redden.
5. Openbaar protest: Op demonstraties kun je je inzetten voor een gezonde, dier-, mens- en klimaatvriendelijke landbouw. Bovendien oefen je ermee druk uit op politici. Ook online-petities en brieven aan volksvertegenwoordigers zijn een goede manier om actie te ondernemen.