Verzet tegen mijnbouw op Sulawesi

De natuurlijke rijkdommen van Sulawesi

Het eiland Sulawesi in de Stille Oceaan, waarvan de vorm doet denken aan een gebogen zeester, is een van de rijkste en mooiste eilanden van de Indonesische archipel. Het eiland dankt zijn charme aan de 6.000 kilometer lange kustlijn en de diverse berglandschappen in het binnenland. De ligging op de vulkanische ring tussen de Aziatische en Australische regio's maakt het uniek.

Berg- en mangrovebossen, de zee en de koraalriffen herbergen dier- en plantensoorten die nergens anders op aarde voorkomen. In beschermde gebieden zoals het Lore Lindu Nationaal Park en het Morowali Natuurreservaat leven zeldzame inheemse diersoorten zoals de één meter hoge berganoa's en de spookdiertjes.

Tientallen inheemse volkeren, zoals de Lauje in de bergen van centraal Sulawesi en de Taa Ta Wana, hebben hun leefgebied verstandig gebruikt. De mensen voeden zich met de vruchten van de bossen en verkopen kaneel, rotan en hars. De rivieren zitten vol vis.

Maar veel bossen worden gekapt, wateren vervuild, velden raken bedolven door aardverschuivingen: de rijkdom aan goud en koper, nikkel en ijzer, zand en kalksteen trekt investeerders aan. De winning van minerale grondstoffen brengt de lokale bevolking echter geen welvaart, maar vernietigt hun bestaansmiddelen.

Goud en koper, nikkel en kobalt, zand en gesteente

"Help ons! Mijnbouw naar goud verwoest het beschermde natuurgebied Poboya!" Met deze woorden benaderde de organisatie JATAM Sulteng twintig jaar geleden Red het Regenwoud. JATAM is een Indonesisch netwerk van talrijke groeperingen die zich inzetten voor behoud van het natuurgebied. JATAM Sulteng, de groep op Centraal-Sulawesi, is ondertussen één van de oudste partners van Red het Regenwoud. "Sulteng" betekent Centraal-Sulawesi, de provincie die door veel mijnbouwbedrijven wordt geëxploiteerd.

In die tijd ontgonnen bendes illegale goudzoekers het edelmetaal in de bergen bij de hoofdstad Palu en gebruikten daarbij kwik, dat ongehinderd in de baai stroomde. Niet ver daarvandaan gebruikten grote bedrijven cyanide om goud te winnen. 

Het volgende probleem: de grootschalige zandwinning voor Indonesische en buitenlandse infrastructuurprojecten. Zandwinning veroorzaakt een "wereldwijde milieucrisis waar je waarschijnlijk nog nooit van hebt gehoord", omschreef The Guardian het probleem begin 2017. Zand en grind worden wereldwijd gewonnen op een schaal die nog nooit eerder is vertoond, niet in de laatste plaats de kusten, rivieren en kalksteenbergen van Sulawesi. Het zand wordt voornamelijk gebruikt voor de productie van beton. Het vloeit in de vele nieuwe havens en wegen in Indonesië en Singapore, die op hun beurt de weg vrijmaken voor de exploitatie van voorheen ontoegankelijke gebieden.

Sinds het wereldwijde belang van nikkel en kobalt voor digitalisering en elektromobiliteit sterk is toegenomen, is Sulawesi drastisch veranderd. Er zijn honderden mijnen gevestigd. De speciale industriezones Morowali en Gunbuster, waar Chinese bedrijven het nikkelerts verwerken, lozen hun afval in de koraalrijke "Gouden Driehoek". De bossen worden ook vernietigd – mensen en dieren verliezen hun leefgebied.

JATAM: "De mijnbouw verwoest ons leven!"

JATAM Sulteng is het belangrijkste contactpunt voor alle negatieve aspecten van de exponentieel toenemende exploitatie van natuurlijke hulpbronnen. De organisatie heeft haar hoofdkantoor in Palu, de hoofdstad van de provincie Centraal-Sulawesi. Het netwerk brengt milieu-, mensenrechten-, rechtsbijstand- en inheemse groepen samen. 

JATAM Sulteng is bijzonder sterk in het ondernemen van juridische stappen. Een aantal medewerkers is advocaat en heeft ervaring in het opsporen van wetsovertredingen die bijna alle bedrijven begaan. Sommige opereren illegaal, zijn "omgekocht" voor hun vergunning of ze vervalsen milieuaudits. JATAM Sulteng brengt dit aan het licht en sleept de daders voor de rechter. Vaak met succes! De activisten zelf worden echter vaak gecriminaliseerd, gearresteerd en gevangengezet.

De organisatie benadert ook politici en het publiek. Ze organiseert demonstraties, informeert de pers over indrukwekkend onderzoek en eist van politici een milieuvriendelijk en sociaal verantwoord economisch beleid.

JATAM Sulteng steunt ook de inheemse bevolking in de bergen. Zij hebben vaak geen toegang tot onderwijs of gezondheidszorg. Ook weten ze vaak niet wat proefboringen in hun bossen betekenen en hebben ze weinig kennis over hun recht omtrent vrije en voorafgaand geïnformeerde toestemming. Daarom runt JATAM Sulteng drie scholen voor de inheemse Lauje. Daar geven activisten les in lezen en schrijven, wiskunde en milieukennis.

Als je Sulawesi tegen de verwoesting door de mijnbouw wilt beschermen, gebruik dan alsjeblieft het donatieknopje onder "Regenwouden".