De inheemse Ka'apor verdedigen het Amazone­regenwoud

De inheemse Ka’apor beschermen het laatste grote stuk regenwoud in het Zuidoosten van het Amazonegebied. Maar ze worden massaal bedreigd door houthakkers, veeboeren en mijnbouwbedrijven.

Als een groen eiland steekt het door de staat erkende en afgebakende territorium Alto Turiaçu van de inheemse Ka’apor af tegen een zee van verwoesting. Het 531.000 hectare grote oerwoudgebied ligt in de Braziliaanse staat Maranhão. Hier, in het Noordoosten van het Zuid-Amerikaanse land, gaat het Amazoneregenwoud langzaam over in de tropische savannes van de Cerrado verder naar het Zuiden.

De bijzondere omstandigheden vormen een habitat voor een enorme verscheidenheid aan dieren en planten. Sommige soorten zoals de bedreigde kaapori-kapucijnaap (Cebus kaapori) en de bedreigde baardsaki (Chiropotes satanas) hebben in Alto Turiaçu één van hun laatste leefgebieden.

De ruim 1.800 Ka’apor zijn één van de meer dan 300 inheemse volkeren van Brazilië. Met hun manier van leven hebben zij het regenwoud behouden – tot op de dag van vandaag. Ze verdedigen het bos tegen illegale indringers en plunderaars.

Tot aan de rand van het beschermde Ka’apor-gebied hebben houtkap- en mijnbouwbedrijven, veeboeren, grootgrondbezitters en grondspeculanten het regenwoud al bijna volledig gekapt. Ze stoppen ondertussen zelfs niet meer bij de grenzen van het Ka’apori-territorium. En dat terwijl het huidige beschermde gebied slechts het overblijfsel is van een oorspronkelijk veel groter terrein dat in de afgelopen decennia al van de Ka’apor en andere inheemse volkeren is ontvreemd.

Houthakkers kappen de Ipé-, Massaranduba- en Cedro-bomen. De tropische houtsoorten worden ook naar Europa vervoerd voor de productie van tuinmeubelen, parket en houten terrassen. Stropers verminderen de rijke dierenwereld. Mijnbouwbedrijven hebben duizenden hectare aan concessies van de staat gekocht om goud te winnen.

Zo verdedigen de Ka’apor het regenwoud

In de afgelopen jaren hebben de Ka’apor verschillende strategieën ontwikkeld om zichzelf te verdedigen. Daartoe hebben ze een inheemse Raad van Leiders opgericht die alle beslissingen gezamenlijk neemt.

Om hun territorium beter te kunnen beschermen zijn veel van de mensen in nieuwgebouwde dorpen aan de rand van hun gebied gaan wonen – vaak in toenmalige kampen van houthakkers of op plekken met aansluiting op de weg. Op die manier hebben de Ka’apor al 25 houthakkersroutes geblokkeerd en beveiligen ze de grenzen van het regenwoud tegen indringers.

Binnen het territorium bewaken de Ka’apor het regenwoud met behulp van hun eigen boswachters. Ze volgen illegale houthakkers en stropers en verwijderen ze uit het gebied. Meer dan honderd vrachtwagens zijn al onbruikbaar gemaakt.

Inmiddels hebben zij elf beschermde gebieden rond de nederzettingen ingericht. De mensen verzekeren hun bevoorrading met “agroforestry” oftewel agrobosbouw. Bij dit systeem wordt akkerbouw, groenteteelt of veehouderij gecombineerd met het planten en/of actief beheren van bomen.

In 2012 heeft de Raad van de inheemse leiders een centrum voor de opleiding en bewaring van de kennis van de Ka’apor ingericht (Centro de Formação Saberes Ka’apor – CFSK). Via dit onderwijssysteem kunnen kinderen en jongeren les in hun eigen taal krijgen en met de waarden van de Ka’apor worden opgevoed. Naast het onderwijs richt het werk zich op gebiedsbescherming, gezondheid, voedselzekerheid, versterking van de inheemse cultuur en taal en op duurzame ontwikkeling.

Ondersteuning voor de Ka’apor

In 2021 zijn we samen met onze partnerorganisatie CFSK het project „Etnomapeamento e Autodefesa do território para governança Ka’apor“ gaan ondersteunen. In het kader van dit project wordt het territorium Alto Turiaçu samen met de bewoners verdeeld in verschillende beheers-, gebruiks- en beschermingszones en worden plannen opgesteld voor hun verdediging.

Daartoe moeten bijeenkomsten in de dorpen worden georganiseerd en gehouden. Werk- en boswachtersgroepen worden opgericht, het gebied wordt in kaart gebracht, kaarten worden opgesteld. Materiaal en technische uitrusting worden aangeschaft en nog veel meer.

Bovendien is een project gepland om vrouwen in de organisatie en de inheemse samenleving te empoweren.

Als je de Ka'apor in het Amazonegebied wilt steunen, gebruik dan alsjeblieft het donatieknopje onder "Donatie voor de beschermers van het regenwoud".