Geen goudmijn in het Leuser Ecosysteem op Sumatra!

Aan: De waarnemende Gouverneur van Atjeh Achmad Marzuki, het Ministerie voor Minerale Grondstoffen, het Parlement van Atjeh

“Zorg ervoor dat Beutong Ateuh Banggalang geen mijnbouwgebied wordt!”

Lees de begeleidende brief

Het Leuser Ecosysteem

Op het eiland Sumatra bevindt zich één van de grootste en belangrijkste beschermde gebieden in Indonesië. De officiële naam is “Kawasan Ekosistem Leuser” (KEL).

Het KEL ligt grotendeels in de autonome provincie Atjeh en is vernoemd naar zijn hoogste berg, de Gunung Leuser (3.404 meters).

Het Leuser Ecosysteem staat bekend om zijn fauna: Het is de enige plek op aarde waar de vier bedreigde grote zoogdieren orang-oetan (Pongo abelii), de Sumatraanse tijger (Panthera tigris sumatera), das Sumatraanse neushoorn (Dicerorhinus sumatrensis) en de Sumatraanse olifant (Elephas maximus sumatranus) in een en dezelfde habitat leven. Het merendeel van de laatste 400 Sumatraanse tijgers heeft hier zijn toevluchtsoord net als de Sumatraanse neushoorn waar er niet meer veel van bestaan op aarde.

Nevelpanters, Maleise honingberen, marmerkatten, wilde honden en veel apensoorten leven er ook. In totaal 105 zoogdiersoorten en 382 vogelsoorten en 95 reptielen en amfibieën. Al deze soorten zijn in Zuidoost-Azië zeldzaam geworden en hebben hier hun toevluchtsoord.

Hoeveel plantensoorten er zijn, kunnen we alleen maar schatten. Er zijn er 8500 wetenschappelijk geregistreerd, waaronder de rafflesia, de grootste bloem ter wereld, en waardevolle tropische bomen zoals de Meranti.

Meer over het Leuser Ecosysteem op Sumatra (in het Engels)

Meer over de redding van het Leuser Ecosysteem (in het Duits)

Het district Beutong Ateuh Banggalang 

Ligt ongeveer 50 km van de Westkust in een dal te midden van hoge bergen. Het bos is grotendeels intact. De mensen kweken er rijst, groenten, kemirinoten (van de lichte notenboom Aleurites moluccanus), chilipepers en fruit, voor hun eigen verbruik en volledig zonder pesticiden en kunstmest.

Aardbevingen, overstromingen en aardverschuivingen zijn veel voorkomende risico's. Maar mijnbouw kon tot nu toe worden voorkomen, met uitzondering van wegen die in het bos zijn uitgehakt door een mijnbouwbedrijf. Zo moet het ook blijven, vinden de bewoners unaniem. "Anders blijft van Beutong op Meureubo uiteindelijk alleen de naam in de geschiedenisboeken over."

De historische betekenis verwijst enerzijds naar Cut Nyak Dhien, die wordt vereerd als verzetsstrijdster tegen de troepen van de Nederlandse koloniale overheersers. Vanaf 1873 probeerden de Nederlanders in een bloedige oorlog Atjeh bij hun koloniale rijk te voegen. In 1899 vielen Nederlandse troepen het hoofdkwartier van Cut Nyak Dhien in Beutong aan.

Honderd jaren later in 1999 doodden Indonesische troepen tientallen civilisten. Vermeend in de strijd tegen de onafhankelijkheidsbeweging GAM (in het Indonesisch: Gerakan Aceh Merdeka, Engels naam: Free Aceh Movement) en tegen de handel met marihuana.

Deze tragedie zit diep ingegraven in het geheugen van de mensen van Beutong. Het is ook opgenomen in VN-rapporten en in de grote almanak over mensenrechtenschendingen begaan door het Indonesische leger.

De goudzoekers en het Hooggerechtshof

In 2019 verkreeg het Emas Mineral Murni (EMM) een vergunning voor de goudwinning op 10.000 hectare bos van Beutong. De goudmijnbouw verwoest echter het bos, verpest de wateren met cyaniden, kwik, zware metalen, arseen en sedimenten.

Op protesten van de bewoners werd niet gereageerd, dus stapten ze naar de rechter. Het Hooggerechtshof oordeelde in 2021 in het voordeel van het burgerinitiatief en trok de vergunning weer in. De motivering luidde: de mijn zou in strijd zijn met de Wet ruimtelijke ordening. Bovendien is Beutong de belangrijkste historische plaats van de provincie Atjeh. Een succes in het verzet tegen de mijnbouw!

Maar het gevaar is niet afgewend, want er duikt nu een nieuw bedrijf op, Bumi Mentari Energi (BME), dat de goud- en kopervoorraden wil exploiteren. De mijn zou als ze gerealiseerd zou worden precies in het vestigingsgebied rond de Meureubo-rivier liggen.

Het verzet en macht van de oligarchie

Volgens verklaringen van onze partners ter plaatse en onderzoek door Mongabay lijkt BME te proberen de beschermde status van het gebied te ondermijnen. Als de mijn niet in het bosgebied ligt maar in het nederzettingengebied, als voormalige strijders van de onafhankelijkheidsbeweging GAM zich hier vestigen, dan ligt de mijn niet in de zone van beschermd bos en in het leefgebied van bedreigde diersoorten, maar in de gebruikszone.

De basis voor een exploitatievergunning is enerzijds het decreet van het ministerie van energie en minerale Hulpbronnen van 2022, waarin de mijnbouwzones voor de provincie Atjeh worden gedefinieerd, zowel actieve mijnen als minerale afzettingen. De goud- en koperafzettingen in Beutong vallen ook onder het decreet.

Anderzijds is de Wet ruimtelijke ordening van de provincie de basis om mijnbouw in het Leuser Ecosysteem uit te kunnen voeren. De wet is nog in herziening en in 2024 moet een nieuwe beslissing zijn genomen.

Het ontwerp vermeldt de beschermde status van het Leuser ecosysteem niet – een alarmsignaal voor milieuactivisten ter plaatse. Het gevaar bestaat dat alleen het nationale park in het centrum van het Leuser ecosysteem beschermd zal worden. En dat terwijl het hele ecosysteem en niet alleen het hooggebergte in het centrum het leefgebied is van de „Big 4“: olifant, tijger, neushoorn en orang-oetan.

De bevolking van Beutong is fel gekant tegen mijnbouw. Hun verzet tegen de mijnbouw is nu nog sterk. Maar de mensen melden manipulaties, bedreigingen en pogingen om sociale conflicten en verdeeldheid te creëren in de dorpsgemeenschappen. Ze melden ook druk en overredingspogingen met de argumenten van dorpsontwikkeling, economische groei en integratie van toenmalige GAM-strijders.

In een gezamenlijke verklaring van de hele bevolking aan de gouverneur, de president van Indonesië, de ministers voor energie en minerale hulpbronnen, het parlement en de instituties van de provincie Atjeh staat “Wij zijn tegen Bumi Mentari Energi (BME) en gelijkaardige bedrijven die mijnbouwactiviteiten in ons gebied willen uitvoeren of oprichten.” De verklaring is ondertekend door de hoofden van de vier dorpen, de imam en het hoofd van het district. Lees de originele verklaring in het Indonesisch hier.

“Eigenlijk”, zegt Nasir Buloh van de milieuorganisatie WALHI Aceh, “betekent de uitspraak van het Hooggerechtshof dat er geen mijnbouw mag plaatsvinden in Beutong. De dorpen daar hebben hoogstens behoefte aan verbeterde teeltmethoden in hun tuinen en velden.

Het gaat niet alleen om vragen zoals “traditioneel rijstteelt vs. goudmijn” of “regenwoud vs. economische groei”. Maar het gaat ook om het probleem hoe politieke belangen worden gehandhaafd.

Kharil van een Indonesisch consortium voor de mensenrechten dat bestaat uit verschillende organisaties waarschuwt de regering geen militairen en terreur te gebruiken om haar belangen af te dwingen.

De angst voor geweld door de veiligheidstroepen onder leiding van de oligarchen en voor een herhaling van de bloedige geschiedenis is net zo groot als de angst voor vernietiging door de goudwinning.

Aan: De waarnemende Gouverneur van Atjeh Achmad Marzuki, het Ministerie voor Minerale Grondstoffen, het Parlement van Atjeh

Geachte gouverneur, geachte minister, geachte afgevaardigden van het Atjehse parlement,

Met schrik zijn wij te weten gekomen dat het PT. Bumi Mentari Energi (BME) een vergunning kan verkrijgen voor de winning van goud in Beutong Ateuh Banggalang. Goudmijnbouw in het ecologisch waardevolle Leuser Ecosysteem zou een catastrofe zijn voor de inwoners van Beutong Ateuh Banggalang, voor het behoud van de natuur en voor alle mensen op aarde.

De inwoners van Beutong Ateuh Banggalang hebben al in 2013 unaniem besloten om mijnbouw af te wijzen uit hun gebied. In 2023 heeft zich het overlegcomité uit district, provincie, politie en militair (Muspika) uitgesproken tegen PT. Bumi Mentari Energi en andere bedrijven die in Beutong Ateuh Banggalang mijnbouw willen uitvoeren.

De mensen hebben het recht om hun stem te verheffen tegen destructieve projecten. Bovendien hebben ze een recht op vrije, voorafgaande, geïnformeerde instemming (free, prior, informed consent, kort: FPIC). Wij steunen het verzet van de burgers van Beutong omdat het Leuser Ecosysteem erg belangrijk is zodat de wereld verder kan existeren.

De regering van Atjeh moet rekening houden met de historische waarde, het ecologische belang en de biodiversiteit. Bovendien moeten milieurampen worden vermeden zodat de mensen van Beutong Ateuh Banggalang ook in de toekomst volgens hun traditie en in harmonie met de natuur kunnen leven.

Wij eisen samen met de bevolking:

•  Zorg ervoor dat Beutong Ateuh Banggalang geen zone is waarin mijnbouw mag worden uitgevoerd!


• Red Beutong Ateuh Banggalang van de bedreiging door de mijnbouw!

Hoogachtend,