Guatemala: Geweld tegen Maya’s vanwege palmolie

Aan: de President van Guatemala, de heer Alejandro Giammattei; parlementsleden; het Openbaar Ministerie; het Vredegerecht; de multinationals Nestlé en Unilever

“De rechten en de veiligheid van de inheemse Maya Q'eqchi moeten worden gerespecteerd: Stop de razzia's, verplaatsingen en al het geweld.”

Lees de begeleidende brief

In de gebieden rond het Izabalmeer zijn er ernstige conflicten over landrechten en de behandeling van het milieu en de natuur. De inheemse Mayagemeenschappen eisen dat de staat hun voorouderlijke landrechten erkent, die steeds meer worden beperkt en aangetast door de uitbreiding van de landbouw-, mijnbouw- en nikkelindustrie en de milieuvervuiling die deze industrieën veroorzaken¹.

NaturAceites

Het palmoliebedrijf NaturAceites breidt al jaren zijn areaal uit. Volgens eigen informatie produceert het bedrijf momenteel op ongeveer 12.000 hectare eigen palmolie en op nog eens 19.000 hectare plantages palmolie van derden². De monoculturen in het zuidwesten van het Izabalmeer reiken tot aan de kust en omringen de daar gelegen dorpen, zoals El Chapin.

Het afvalwater van de palmoliefabriek van NaturAceites vervuilt het kwetsbare ecosysteem van het meer, wat leidt tot vissterfte en insectenplagen, klagen de bewoners.³ NaturAceites ontkent alle beschuldigingen.

Solway Investment Group

Op de noordwestelijke oever van het meer exploiteert de Zwitserse Solway Investment Group het FENIX Project⁴, de grootste nikkelmijn en -smelterij in Midden-Amerika⁵. Hun afvalwater vervuilt ook het meer, de mijn en de fabrieksschoorstenen stoten massaal fijnstof uit, klaagt de bevolking.

Veel mensen zouden hierdoor ziek zijn geworden, terwijl de dieren in het Izabalmeer, waaronder zeekoeien, schildpadden en vissen, sterven. Ook de Solway Investment Group ontkent alle beschuldigingen.

Informatie van lokale media

De regionale pers Avispa Midia bericht over de gewelddadige verplaatsing en razzia⁶: "NaturAceites, de palmolieproducent die Capullo-olie distribueert, wordt in negen dossiers aangeklaagd door het Guatemalteekse ministerie van Milieu en Natuurlijke Hulpbronnen. Het bedrijf wordt ervan beschuldigd de dood van honderden vissen te hebben veroorzaakt door het afval van zijn monoculturen. Het bedrijf werd er ook van beschuldigd projecten te starten zonder voorafgaande milieueffectbeoordeling.

De onderneming exploiteert oliepalmplantages en oliemolens in de departementen Izabal, Alta Verapaz, Petén en Escuintla en distribueert palmolieproducten in Mexico, de Verenigde Staten en de Dominicaanse Republiek. Het bedrijf levert ook aan internationale bedrijven als Nestlé en Unilever.

Prensa Comunitaria⁷ citeert de voorzitter van het Comité Campesino del Altiplano (CCDA), Úrsula Teyul: "Niet alleen in de gemeenschap van Chapín Abajo, maar ook in de hele reeks uitzettingen in de Q'eqchi' regio van Alta en Baja Verapaz, Petén en Izabal worden de rechten van alle broeders en zusters die zich in deze situatie bevinden geschonden. Wij roepen de internationale gemeenschap op een standpunt in te nemen en de rechten van inheemse volkeren af te dwingen."

Al in 2021 werden meer dan 90 gezinnen uit de nabijgelegen gemeenschap Chinebal gezet en dakloos gemaakt, meldt Prensa Comunitaria⁸. Het verslag van deze gebeurtenissen en de context zelf zijn beangstigend.

“Eind 2021 werd in El Estor de staat van beleg afgekondigd nadat de autoriteiten met geweld de protesten van de Q'eqchi-gemeenschappen van de Maya's hadden onderdrukt om de doorgang van voertuigen met kolen van het mijnbouwbedrijf Fénix te verhinderen, hoewel de exploitatie ervan ongrondwettig was verklaard", schrijft Avisa Midia.

Voetnoten

1 Consejo del Pueblo Maya 2022. Pronunciamiento de comunidades Maya Q’eqchi’: https://www.facebook.com/watch/?v=825573451888742.

2 NaturAceites 2022. Reporte de Sostenibilidad 2021, pagina 133: https://naturaceites.com/wp-content/uploads/2022/12/Reporte-de-sostenibilidad-Digital.pdf.

3 Mongabay 2022. Naturaceites: la industria palmicultora denunciada por mortandad de peces, plagas de moscas y proyectos sin estudios ambientales en Guatemala: https://es.mongabay.com/2022/10/naturaceites-industria-de-palma-denunciada-por-mortandad-de-peces-y-proyectos-sin-estudios-ambientales-guatemala/.

4 Solway Investment Group (2022). FENIX PROJECT, GUATEMALA: https://solwaygroup.com/our-business/fenix-project-guatemala/.

5 Tagesschau.de 2022. Schmutziger Nickelabbau. Datenleak offenbart Bergbau-Geheimnisse: https://www.tagesschau.de/investigativ/schmutziger-nickelabbau-guatemala-101.html.

6 Avispa Midia 2022. Guatemala: Mayas en resistencia contra palma africana son atacados por fuerza policial: https://avispa.org/guatemala-mayas-en-resistencia-contra-palma-africana-son-atacados-por-fuerza-policial/.

7 Prensa Comunitaria 2022. El Estor: organizaciones demandan investigación por operativo violento en Chapín Abajo: https://prensacomunitaria.org/2022/12/el-estor-organizaciones-demandan-investigacion-por-operativo-violento-en-chapin-abajo/.

8 Prensa Comunitaria 2021. Horror y fuego en Chinebal, el desalojo que favoreció a los palmeros en El Estor: https://prensacomunitaria.org/2021/11/horror-y-fuego-en-chinebal-el-desalojo-que-favorecio-a-los-palmeros-en-el-estor/.

Aan: de President van Guatemala, de heer Alejandro Giammattei; parlementsleden; het Openbaar Ministerie; het Vredegerecht; de multinationals Nestlé en Unilever

Geachte President Giammattei, dames en heren,

De informatie en beelden die het internationale publiek bereiken over het gewelddadige optreden van politie-eenheden in de gemeente Chapín Abajo, in El Estor, Izabal, zijn werkelijk/echt schandalig. De mensenrechtensituatie in Guatemala moet dringend worden herzien en geëerbiedigd.

Sociale, boeren- en territoriale organisaties hebben het machtsmisbruik van de politie aan de kaak gesteld, onder meer bij de gezamenlijke actie van het Openbaar Ministerie (MP) en de Nationale Civiele Politie (PNC) op 6 december 2022.

In solidariteit met de Maya- Q'eqchi gemeenschappen wenden wij ons tot u en eisen:

- Stop de aanvallen en het geweld van de politie.

- Respecteer de rechten van de inheemse Maya Q'eqchi en waarborg hun veiligheid.

- Stel een onderzoek in naar het optreden van de politieagenten die betrokken waren bij het gewelddadige optreden tegen de gezinnen in Chapín Abajo.

- Maak een einde aan de pesterijen, criminalisering, intimidatie en vervolging en trek de arrestatiebevelen tegen leden van de Mayagemeenschap in.

- Verklaar de uitzettingsbevelen van gemeenschappen zoals Chapín Abajo, Santa Rosita, Buena Vista en andere nietig.

- Geef volledige uitleg over de bedoeling van deze politieacties die de integriteit, de waardigheid en de rechten van inheemse gemeenschappen ondermijnen.

- Legaliseer inheemse Mayagemeenschappen en zorg voor erkenning van de voorouderlijke landrechten van de Maya's door middel van gemeenschapstitels.

- Bevorder ontwikkeling, gezondheid, onderwijs en integratie van de Maya's en respect voor de Maya gemeenschappen.

- Bescherm het milieu en de natuurlijke hulpbronnen op passende wijze.

Wij hopen van u te horen en uw antwoord op deze brief zeer binnenkort te ontvangen.

De ondernemingen Unilever en Nestlé zullen van deze brief in kennis worden gesteld en worden ook verzocht te reageren.

Met vriendelijke groet,